Waarom heet Scotland Yard Scotland Yard?

Een voordeel aan de coronalockdown: het ideale moment om nog eens nostalgisch te doen en enkele oude series in de dvd-speler te pleuren. Deze week was dat ‘Buiten de zone’. Dé cultserie uit mijn jeugd. Ik bleef even hangen bij deze blooper: “We sturen iemand van Scotland Yard”. Scotland Yard … Scotland Yard. Waarom noemen we de politie van Londen eigenlijk ‘Scotland Yard’?

Het antwoord is eenvoudig. Het hoofdkantoor van de politie in Londen kreeg de naam ‘New Scotland Yard’. Het bureau lag immers in de straat ‘Great Scotland Yard’. Met een beetje fantasie hoor ik de Londenaars al zeggen “Damned, i’ve to go to Scotland Yard”.

De oorsprong van deze straatnaam is niet duidelijk. Volgens Encyclopædia Britannica is ‘Great Scotland Yard’ de naam van de plaats waar de Schotse koningen verbleven tijdens hun bezoeken aan Engeland.

Ministry of Magic

Intussen is de politie verhuist. Ze huizen nu in nieuwe gebouw van 20 verdiepingen in de buurt van Broadway. Gelukkig telt de straat nog een ander belangrijk – maar helaas fictief – gebouw: het wervelende Ministerie van Toverkunst uit de films van The Boy Who Lived: Harry Potter.

Bron en bron.

Bestaat er een urine-indicator voor zwembaden?

Mijn collega gaat met haar twee schurkjes zwemmen. “Hopelijk hoef je niet meer in het geelken“, lach ik. In Eeklo is dat de spotnaam voor het kinderbad in het zwembad. Geel omdat die jonge gasten geen tijd of zin hebben om naar het toilet te hollen. Dat verklaart ook meteen waarom het bad zo lekker warm heeft. Er heerst een mythe dat heel wat zwembaden urine-indicators installeren. Een paarse vloeistof verraadt dan de aanwezigheid van urine in het bad. Maar klopt dat eigenlijk?

Ja, het is mogelijk om te weten te komen als het zwembadwater urine bevat. Dat kan bijvoorbeeld door het water te meten op de aanwezigheid van acesulfaam-K, een artificiële zoetstof die vaak gebruikt wordt in verwerkt eten. Die zoetstof verlaat ongewijzigd ons lichaam. Dat ontdekte de universiteit van Alberta in 2017.

Wordt het dan ook al toegepast? Nee, niet echt. Elk zwembad zou nu al meteen helemaal paars kleuren. Want elk bad bevat nu al urine. En die blijft er heel lang in. Zwembaden verversen het water niet dagelijks. Het risico op fouten is ook nog veel te groot. Een drupje in een zwembroek, de aanwezigheid van de zoetstof op de huid of op je haar. En van wie is het paarse wolkje in een druk zwembad? Welk zwembad wil zijn klanten zo pesten?

Bron en bron.

Hoe oud zijn de schelpen op ons Noordzeestrand?

Op 14 maart vindt De Grote Schelpenteldag plaats aan onze Belgische Kust. Ja, het bestaat. Dat wist een kaduuk Metrokrantje mij te vertellen. De teldag is een initiatief van Eos Wetenschap, het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), Natuurpunt, Kusterfgoed, de Strandwerkgroep en de provincie West-Vlaanderen.

Iedereen die het tweede leerjaar overleefd heeft, kan schelpen komen tellen op het strand. Door dit burgerwetenschapsinitiatief kunnen onderzoekers zich een beter beeld vormen van onze kust. Ze leren ook meer over de verschillende soorten zeedieren in onze Noordzee, over de biodiversiteit en over de aanwezigheid van exoten.

Wat is een schelp

Wij hebben een skelet. Weekdieren hebben dat ook, maar dan in de vorm van een schelp aan de buitenkant. Zo kunnen ze zich beschermen tegen onder andere predatoren, uitdroging en weersinvloeden. Het weekdier bouwt de schelp helemaal zelf. Een schelp bestaat vooral uit kalk. Als het dier groeit, maakt hij zijn schelp ook groter. Vandaar de verschillende boogjes op een schelp. Het zijn net jaarringen van een boom. Maar hoe oud zijn de schelpen op het strand?

Trap nooit meer op een schelp!

Als het weekdier sterft, dan blijft enkel de schelp over. Die blijft soms eeuwenlang ronddobberen in de zee en spoelt ten slotte aan op een strand. Veel schelpen dateren uit het holoceen. Dat begon zo’n 11.700 jaar geleden. Wetenschappers linken verschillende schelpen ook aan het pleistoceen. Voor dat tijdsvak moeten we meer dan 2,58 miljoen jaar terug in de tijd. Er zijn schelpen met nog meer jaren op de teller. Volgens het boek ‘De fossiele schelpen van de Nederlandse kust’ werden er op het strand van Cadzand zwinkokkels gevonden die maar liefst 52 miljoen jaar oud zijn!

Lieve schelpen. Sorry als ik ooit nog eens op jullie stap. Ik ken nu jullie gezegende leeftijd.
Schelpen verzamelen lijkt nu plots niet zo zinloos meer.

Bron, bron en bron.

Welke storm komt er na storm Francis?

Ciara en Dennis zijn nog maar net uitgeraasd of er kondigt zich al een nieuwe storm aan zaterdag die naar de naam Ellen luistert. En zondag zelfs een tweede, met de ronkende naam Francis. Wie verzint die namen? En wat is de volgende naam?

Hoe worden de namen gekozen?

We krijgen de namen cadeau van de Britten, de Ieren en de Nederlanders. De drie weerdiensten van die landen werken samen. Zij maken deel uit van de ‘westgroep’.

In Groot-Brittannië en Ierland kan het publiek suggesties voor namen insturen. Daaruit zijn de populairste geselecteerd. In Nederland heeft het KNMI zelf een lijst opgesteld. Van de namen van de drie landen is een definitieve lijst gemaakt. Voor dit stormseizoen zijn dat: Atiyah, Brendan, Ciara, Dennis, Ellen, Francis, Gerda, Hugh, Iris, Jan, Kitty, Liam, Maura, Noah, Olivia, Piet, Róisín, Samir, Tara, Vince en Willow.

Acht namen op deze lijst komen van onze noorderburen: Francis, Gerda, Iris, Jan, Kitty, Olivia, Piet en Samir. Van twee namen weten we ook waarom ze gekozen zijn: Jan verwijst naar weerman Jan Pelleboer en naar Jan Buisman, een historisch geograaf. Kitty is vernoemd naar de joodse KNMI-secretaresse Kittie Koperberg. Zij werd in de Tweede Wereldoorlog vermoord.

Wat doet België?

België volgt nog even het Nederlandse systeem. Volgens Frank Deboosere zal het K.M.I aansluiten bij de ‘zuidwestgroep’. Een groepje samen met Portugal, Spanje en Frankrijk.

Zij werken momenteel dit namenlijstje af: Amelie, Bernardo, Cecilia, Daniel, Elsa, Fabien, Gloria, Herve, Ines, Jorge, Karine, Leon, Myriam, Norberto, Odette, Prosper, Raquel, Simon, Teresa, Valentin en Wanda.

Bron, bron, bron en bron.

Wat staat er eigenlijk op dat gele bordje?

Het bordje duidt aan waar je de kraan van de gastoevoer kan vinden. Soms zie je kraan gewoon staan (of hangen) op een binnenplaats. Soms wordt die ingegraven op een veilige afstand van het gebouw. Zo kan er niemand ongewenst aan prutsen.

Vakje 1
Het aantal leidingen die naar het gebouw gaan. Een groene achtergrond betekent dat de brandweer de kraan mag bedienen

Vakje 2
Hoeveel (kwart)toeren je de kraan moet draaien tot een sluiting

Vakjes 4 en 5
De afstand van het bordje tot aan het putje met de leiding (in meter, naar links)

Vakjes 6 en 7
De afstand van het bordje tot aan het putje met de leiding (in meter, naar rechts)

Vakjes 8, 9 en 10
De afstand van het bordje tot aan het putje met de leiding (in meter, naar achteren)

Op mijn foto bovenaan kan je dus het volgende aflezen:

Er is één leiding
De brandweer mag de kraan bedienen
De sluiting zit een kwarttoer naar rechts
Je vindt het putje als je 2 meter naar rechts en 2 meter achteruit gaat

Het putje (de ‘straatpot’) ziet er zo uit:

Waarom hangen de vlaggen halfstok vandaag?

Niet omdat we nog steeds geen regering hebben. Niet omdat Delphine nu papa mag zeggen tegen koning Albert II. Niet omdat we de Britten al missen of omdat we solidair zijn met China (het coronavirus eist nu al 1368 doden).

Neen. Op 17 februari herdenken we alle overleden leden van de Belgische koninklijke familie. Op 17 februari 1934 kwam koning Albert I immers om het leven tijdens een rotsbeklimming.

Bron.

Waarom krijgt de Brexit nu een hoofdletter en de middeleeuwen niet?

De Brexit is een feit. Gejuich op de banken van de Conservative Party. Grote droefenis bij de remainers. Wat de gevolgen zijn voor ons land en voor de Europese Unie weten we pas later dit jaar. We weten wel dat het een effect heeft op de spelling. De voorheen theoretische brexit is nu een historische gebeurtenis geworden. En voor namen van historische gebeurtenissen is er een spellingregel: 16.L.

Het woord waarmee we een feestdag of een historische gebeurtenis benoemen, krijgt een hoofdletter.
spellingregel 16.L in de Leidraad van De Taalunie

We schrijven dus Guldensporenslag, Tweede Wereldoorlog en Expo 58. Allemaal mooi met hoofdletter. De gebeurtenissen moeten uniek zijn. De maanlanding krijgt een kleine letter, omdat er uiteraard meer zijn, net als wereldtentoonstelling.

De Brexit krijgt dus wellicht een hoofdletter*. Maar waarom geven we aan de middeleeuwen geen eervolle grote letter? De impact van de middeleeuwen op de geschiedenis is toch tig keer groter dan die van de Brexit?

Ook daar is ook een spellingregel voor verzonnen:

Het woord waarmee we een historische periode benoemen of waarmee we de tijd indelen, krijgt een kleine letter.
spellingregel 16.K in de Leidraad van De Taalunie

Het is de advent, de ramadan, de winter, het interbellum, het pleistoceen, het krijt, de riddertijd en dus ook de middeleeuwen. Het ziet er misschien een beetje onhandig uit. Maar het is in ieder geval consequent.

* Voetnoot voor eindredacteurs, copywriters en dictee-opstellers: brexit met kleine letter is op dit ogenblik nog steeds correct. De Spellingscommissie moet het Groene Boekje nog updaten.

Bron.

Waar ligt The Middle of Nowhere?

In 2014 wist ik het zeker. The Middle of Nowhere ligt in Death Valley. Dat desolate tankstation (zie foto) is het ideale decor om het centrum van nergens te zijn. Maar een jaar later moest ik mijn mening al herzien: The Middle of Nowhere is synoniem voor Kerlingarfjöll. Het Duivelsgebergte van IJsland. Vorig jaar koos ik mijn nieuwe Middle of Nowhere: Amboro National Park in Bolivië. Waarom noemen we alles dat er een beetje verlaten uitziet Middle of Nowhere? Bestaat er ook zoiets als The Eastside of Nowhere? En waar zou The Middle of Nowhere echt kunnen liggen?

The Middle of Nowhere is een begrip. Er is dus geen Eastside of Westside in Nowhere. Het woordenboek probeert het zo te omschrijven:

A very remote place; a nondescript place lacking population, interesting things, or defining characteristics.
Wiktionary

Dat was voldoende om een team van onderzoekers van de Oxford University jarenlang bezig te houden. Zij berekenden hoe lang het duurt om van elk punt op deze planeet naar een ander punt te gaan. Zie hielden onder andere rekening met transport, vegetatie, helling en hoogte. The Washington Post ging met die data aan de slag.

In de Verenigde Staten krijgt niet Death Valley in Californië de naam The Middle of Nowhere. Die eer is weggelegd voor het stadje Glasgow in Montana:

Of all towns with more than 1,000 residents, Glasgow, home to 3,363 people in the rolling prairie of northeastern Montana, is farthest – about 4.5 hours in any direction – from any metropolitan area of more than 75,000 people.

Tof! Als we even de bevolking buiten beschouwing laten. Wat is dan het moeilijkst bereikbare gebied in heel de wereld? Volgens de krant moet dat een gebied in Groenland zijn:

The world’s largest island’s never-ending ice pack, combined with its distance from the population centers of Maritime Canada and Western Europe, make its farthest reaches uniquely inaccessible, probably in part because the map assumes you’ll be making much of the overland journey on foot.

Hoog tijd om eens écht naar The Middle of Nowhere te gaan dus. Iemand zin om mee te gaan?

Bron.

Voor wie schreef Klaas Delrue het liedje ‘Veel te mooie dag’?

Hier ga ik even vals spelen. Want Klaas gaf het antwoord deze avond tijdens één van z’n Yevgueni 2020 concerten in Eeklo. Ik had de vraag nog niet bedacht.

Het gaat over dit nummer:

Ik hoorde het liedje voor de eerste keer na de grote storm van Pukkelpop 2011. Klaas zong het ook in Vive le Vélo in 2012. Toen om wielerheld Rob Goris te eren.

De zanger van Yevgueni schreef het oorspronkelijk voor de Vlaamse zangeres Yasmine. In 2009 was dat. Klaas hoorde over haar zelfmoord tijdens een optreden op “het mooiste festival van het land”: Rock voor Specials. De man kroop in zijn auto om naar het radionieuws te luisteren en schreef dan enkele emoties op papier.

Vanwaar komt de naam coronavirus?

In China heeft de tot nog toe onbekende longziekte die sinds eind vorige maand rondgaat, een tweede dode geëist. Het doet mij allemaal een beetje denken aan de SARS-uitbraak in 2002.

Wetenschappers hebben het virus de naam ‘corona’ gegeven. Maar vanwaar die naam? Misschien verzonnen na enkele biertjes? Of heeft het iets te maken met een zonsverduistering?

Het laatste is in de buurt. Corona komt van het Griekse woord κορώνη, wat zoveel betekent als kroon of halo. Als je het virus onder een microscoop bekijkt, zie je dat de partikels van het virus aan de buitenkant zitten. En dat lijkt sterk op lichtkrans rond de zon bij een zonsverduistering. Hatsjoem!

Bron.